Drukwerk opmaken: op welke specificaties moet je letten?

Ga je drukwerk opmaken en wil je weten met welke specificaties je rekening moet houden?

Of wil je drukwerk laten opmaken en wil je beter communiceren over drukwerk?

Voor onze offline campagnes zochten we geregeld naar deze informatie en hebben alles op een rijtje gezet.

 

Welke formaten drukwerk?

Drukwerk heb je natuurlijk in allerlei soorten en maten. Bekijk dus goed op welke manier het middel wordt ingezet, zodat het niet te klein of te groot wordt opgemaakt.

Formaten posters, flyers, briefkaarten en visitekaartjes

• Abri: 1189 x 1750 mm (veelal gebruikt voor buitenreclame)
• A0: 841 x 1189 mm (grotere posters)
• A1: 594 x 840 mm (grotere posters)
• A2: 420 x 594 mm (grotere posters)
• A3: 297 x 420 mm (posters – standaardformaat)
• A4: 210 x 297 mm (kleine posters, grotere flyers, briefpapier)
• A5: 148 x 210 mm (flyers – standaardformaat, folders, brochures)
• A6: 105 x 148 mm (kleine flyers, kleine folders, briefkaarten)
• A7: 74 x 105 mm (grotere post-it notes, tickets, grotere stickers)
• A8: 52 x 74 mm (visitekaartjes, stickers)

 

Formaten boeken, boekjes en schriftjes

• A3: 297 x 420 mm (groot kinderboek, vaak zoekboeken)
• A4: 210 x 297 mm (standaard kinderboek, groot schrift)
• tussenformaat A4/A5: 170 x 240 mm (boeken)
• A5: 148 x 210 mm (standaard leesboek, klein kinderboek, boekje of schriftje)

Belangrijk bij drukwerk met boeken, boekjes en schriftjes
– Boekomslag is vaak groter in opmaak ivm rug.
– Denk in katernen, ieder blad wordt dubbel gevouwen en in een ander blad gelegd. Je zit dus altijd met een veelvoud van 4 pagina’s.

Formaten drieluik folder

Een drieluik folder is een folder die twee keer wordt gevouwen, waardoor er 6 pagina’s ontstaan.

Luikvouw (voorbeeld hieronder) ken je van geboortekaartjes:

Wikkelvouw ken je van menukaarten:

Eerst vouwvorm bepalen:

• Wikkelvouw: formaat als folder dichtgevouwen voor je ligt
• Luikvouw: formaat als folder open voor je ligt.

Dan het formaat bepalen:

• groter kan: tot 297 x 420mm (bij luikvouw zelfs 700 x 500mm)
• A5: 148 x 210 mm (meest gekozen)
• kleiner kan: tot 40 bij 40mm

Let op:

• bij drieluik folders moet je het drukwerk meestal laten rillen, zodat het papier bij het vouwen niet gaat breken of scheuren.
• bij luikvouw moet de flap die naar binnen klapt 3mm korter dan de andere pagina’s.

Een handige blog voor opmaak is deze van Peter Print.

 

Formaten zig-zag folder (leporello)

Leporello’s zijn folders met een zig-zag vouw, als een soort accordeon.

Formaat bepalen als leporello dichtgevouwen voor je ligt:

• groter kan tot 297 x 420mm
• A5: 148 x 210 mm (meest gekozen formaat luikvouw)
• kleiner kan: tot 40 bij 40mm

Vouwvorm bepalen:

• 2 vouwen betekent 4 pagina’s (vergelijkbaar met drieluik folder)
• 3 vouwen betekent 6 pagina’s
• 4 vouwen beteken 8 pagina’s
• Je kunt wel tot tientallen vouwen gaan, dit zie je weleens bij fotoalbums of boekjes.

Let op: bij leporello’s moet je het drukwerk meestal laten rillen, zodat het papier bij het vouwen niet gaat breken of scheuren.

Kijk ook eens deze opmaak blog van Peter Print of deze inspiratiepagina.

 

Hoe drukwerk laten opmaken?

Zorg voor genoeg DPI.

Bij drukwerk praat je over resolutie in dots per inches: DPI dus. Meer DPI betekent een scherper beeld, want er zitten dan meer ‘punten’ per ‘inch’.

Te weinig DPI kan zorgen voor onscherp beeld. Dit kun je aanhouden als richtlijn:

• 72 DPI voor online gebruik
• 150 DPI voor spandoeken, canvassen en posters
• 300 DPI voor folders, tijdschrijften en flyers

Check altijd even deze handig pagina met specificaties voor bijna alle middelen.

 

RGB vs CMYK

Voor full color drukwerk gebruik je CMYK kleuren.

Echter is het vaak handig om je bestand op te zetten in RGB, omdat veel drukwerkmiddelen ook digitale uitingen hebben. Je kunt dit daarna omzetten naar een PDF met CMYK kleuren.

Goed om te weten: CMYK kleuren zullen op scherm wat donkerder en doffer overkomen, maar op print juist goed eruit komen.

Tip: voor diepzwart kun je deze blog raadplegen.

 

PMS vs CMYK

Wat ook kan is PMS kleuren gebruiken.

Dat zijn kleuren van Pantone, handig als je ontwerp uit 1 tot 4 kleuren bestaat. Het scheelt wat drukwerkkosten.

Helaas moet je hier sinds 2022 via Adobe een extra licentie voor aanschaffen (kosten per maand) of een omweg zoeken.

Hier een handige instructie voor CMYK naar PMS is Adobe Illustrator.

 

Typografie

Om typografie in drukwerk scherp te krijgen kun je werken met:

• Ingesloten lettertype: dit betekent dat een specifiek lettertype ook getoond wordt aan iemand die dat lettertype niet op zijn computer heeft staan
• Lettercontouren: het opmaakprogramma ziet dit dan als vector, als afbeelding. Dit is de meest veilige optie.

 

Snijmarge en tekstmarge
Let op dat je 3mm afloop toepast, zodat het snijden goed gaat (ook wel ‘snijmarge’ genoemd). En zorg voor 5mm tekstmarge, zodat je tekst of afbeelding niet wegvalt.

Specificaties drukwerk bestellen

De meeste online en offline drukkers volgen onderstaande specificaties om tot een bestelling te komen. Als je dingen niet zeker weet, vraag vooral het creatieve bureau of de drukker om raad. Zonde als je een oplage verkeerd besteld.

 

Soorten papier

Er zijn heel veel soorten papier te krijgen. Een paar bekende merken zijn:

• Woodstock
• Nautilus
• Biotop

Je kunt ook steeds vaker kiezen voor duurzaam papier, zoals gerecycled papier of circulair papier. Of zelfs papier met bloemzaadjes wat weleens in onze nieuwjaarkaart hebben gebruikt:

Een van onze favoriete drukkers heeft de duurzame drukwerk opties mooi op een rijtje gezet.

Tip: probeer al vroeg in het traject wat samples of papiermonsters aan te vragen. Dan kun je ze goed bekijken en voelen.

 

Gewicht papier (grammage)

Belangrijk bij het bestellen van drukwerk is dat je de juiste gewicht (grammage) selecteert.

Dit bepaalt de stevigheid van je drukwerk, maar ook de beleving ervan voor de gebruiker. Als je iemand een visitekaartje geeft wil je niet dat het slap aanvoelt. Maar je wilt bij briefpapier juist niet te zwaar papier.

Hieronder een overzicht hoe verschillende grammages vaak worden ingezet.

Natuurlijk kun je hier vanaf wijken! Juist door wat dikker papier te kiezen krijgt je drukwerk letterlijk meer gewicht en valt het meer op.

Verdere uitleg over de infographic over papier grammage:

• Briefpapier: hier wordt over het algemeen 80-90 grams gebruikt, zodat je niet een te dikke stapel wordt. Soms wordt 100 grams gebruikt om extra gewicht te geven, voor net die extra indruk, bijvoorbeeld brieven vanuit een notariskantoor. Echter is het niet handig om hoger te gaan, aangezien je dan met meer verzendkosten te maken krijgt en briefpapier minder makkelijk te vouwen is.
• Flyers: voor flyers die ergens op een plek liggen kun je 135 grams nemen. Echter is 170 grams beter geschikt voor uitdelen, zodat ze makkelijker te pakke zijn (niet steeds op je vingers likken). Ook is 170 grams goed geschikt om staand in een display te zetten, ze krommen minder snel om dan de 135 grams. 250 grams kun je ook kiezen in geval een folder een stevig gevoel moet hebben en langer mee moet gaan (mensen vouwen deze minder snel in elkaar, laten het langer liggen).
• Folders: hier wordt vaak gegaan voor 135 grams ivm de vouwrand. Bij 170 en 250 grams moet eerst gerild worden voor een mooie vouw. Dit gewicht geeft natuurlijk wel weer net dat beetje extra.
• Posters: meestal kies je voor 135 grams, zodat de poster goed oprolbaar is en goed geschikt voor inlijsten. Soms kun je ook voor 250 kiezen als je posters zonder lijst wilt ophangen en ze lange tijd moeten hangen.
• Brochure: een brochure bestaat uit meerdere pagina’s. Dus om het dan niet te dik te maken kun je gaan voor 80-90 of 135 grams.
• Kaft: je kunt gaan voor dezelfde grams als het binnenwerk. Vaker wordt gekozen om de kaft net wat zwaarder te maken voor extra indruk.
• Visitekaartjes: je wilt een goede indruk achterlaten, dus dan wil je wat gewicht aan je kaartje geven. Vandaar 300-400 grams, net zoals dat bijvoorbeeld bij ansichtkaarten gebruikt wordt. Ook waardebonnen hebben dit soort gewicht, omdat deze vaak langer bewaard moeten blijven.

 

Coating papier

Coating zit op het papier als het de papierfabriek verlaat. Het is dus onderdeel van het onbedrukte papier.

Je kunt in de basis kiezen voor:

• Geen coating, ook wel off-set genoemd, of ongestreken, of uncoated.
• Mat MC (MC staat voor Machine Coated)
• Silk MC
• Gloss MC, ook wel glanzend of gesatineerd genoemd.

Verdere uitleg over de infographic over papiercoating:

• Leesbaarheid: des te meer reflectie, des te lastiger lezen. Vandaar dat zonder coating of mat wel goed leesbaar is en bij Silk en Gloss de leesbaarheid minder wordt.
• Kleurenfoto’s: dit kan bij alle opties, is een kwestie van smaak. Zonder coating en mat maakt de foto’s wat donkerder en Silk en Gloss maakt de kleuren helderder.
• Veredelen: dit is een luxe beschermlaag op je drukwerk, zoals lamineren, UV spotten, lamineren en foliedruk. Zie kopje afwerking hieronder voor meer uitleg.
• Reflectie: silk en gloss reflecteert het licht, waardoor het glinstert en opvalt. Zonder coating en mat glinstert niet.
• Beschrijfbaarheid: alleen zonder coating is papier beschrijfbaar. Dus als je notitieblokken, kaartjes, schrijfboekjes maakt moet je dus zeker geen coating nemen.

 

Afwerking drukwerk

Je kunt ook de drukker het drukwerk laten bewerken, waarvan vaak de bedoeling is om drukwerk nog meer eruit te laten springen of een beschermlaag toe te voegen.

• Dispersielak: dunne beschermlak, mat of glans, voordelige optie ivm toepassing in drukpers zelf.
• glanslaminaat: reflectie van licht, voor diepere en intense kleuren, beschermende laag, afneembaar. Voor opvallende flyers of bij kaften.
• matlaminaat: tekst goed leesbaar, voelt zacht aan, beschermende laag, afneembaar. Bijvoorbeeld bij wat chique folders of bij kaften.
• UV spotten of Spot UV-lak: voor glanzende laag, vaak gebruikt in combinatie met matlaminaat. Hiervoor is dikker papier geschikt vanaf 300 grams. Klik hier voor opmaak tutorial.
• Foliedruk: voor luxere uitstraling met goud en zilver. Bijvoorbeeld bij diploma’s, certificaten of bepaalde vieringen. Hiervoor is dikker papier geschikt vanaf 300 grams.
• Cold Foil: een zilverkleurige metallic uitstraling op (een deel van) je drukwerk.
  Stansen: een stuk uit je ontwerp laten snijden, zodat er dus een ‘gat’ in zit (maar dan mooi).

Ook kun je kiezen voor ronde hoeken, gaatje boren, perforeren en andere speciale verzoeken.

 

Vraag een proefdruk aan

Drukwerk gaat vaker mis dan je denkt. Zeker als je het online bestelt.

Zeker bij grote oplages en grote bedragen is het altijd goed om een proefdruk te laten maken.

Deze proefdruk geeft je ook de gelegenheid om – naast bekijken of het drukwerk je qua verschijning bevalt – ook de tekst nog eens na te lopen op leesbaarheid en tekstuele fouten.

 

Off-set of digitaal printen?

Digitaal drukken is vaak interessanter bij kleine oplages, omdat de vaste kosten lager zijn. Ook heb je je drukwerk sneller in huis. Denk aan 100 visitekaartjes.

Off-set printen is interessant als je grote oplages hebt, omdat de vaste kosten hoog zijn, maar de variabele kosten per drukvel laag. Denk aan 500 stuks briefpapier.

Tussen digitaal en off-set kan een klein kleurverschil ontstaan, daarom kun je ook kiezen om alles digitaal te doen.

Drukwerk laten opmaken?

Wij hebben ervaring met normaal én bijzonder drukwerk.

Ted Griffioen | Tekstschrijver

Neem contact op